بلاگنئون

نويد ڪيريو جي شاعريءَ جو مختصر جائزو

اسان جي آس پاس ڪيترائي ماڻهو آھن، جيڪي فطرت جي حسناڪي، درد ۽ سماجي المين کي محسوس ته ڪندا آھن، پر لکي نه سگهندا آھن. ڪجھ پل لاءِ مڃجي ته تڏهن به اُهي صرف سماجي درد ۽ فطرت جي حسناڪي تي ئي لکي سگهن ٿا، پر هُو پنهنجي دل جي دردَ، پاڻ سان ٿيل المناڪ حادثن جو ذڪر نه ڪري سگهندا آهن. يقينن فطرت جو درد پنهنجو درد آھي، ۽ سماجي درد به هڪ احساس رکندڙ ماڻهو لاءِ پنهنجو درد ئي آھي، پر جيڪڏهن هو پنهنجي درد کي اظهاري نه سگهندو، ته هو پنهنجي اندر ئي اندر پنهنجي درد کي بيان نه ڪرڻ جي کوٽ سدائين محسوس ڪندو. اسين جيڪڏهن ڏسون ته آخر اُهي ڪهڙا ماڻهو آھن، جيڪي فطرت، سماج توڙي پنهنجي درد کي اظهارڻ جي سگھ رکن ٿا. يقينن اِهو سوال اسان جي ذهنن کي هڪ ڏات ڌڻي طرف ئي کڻي ويندو. جيئن هڪ ڏات ڌڻي زماني جي ڏاڍاين، رواجي دشمنين، ڌرتيءَ جي حب الوطني ۽ پنهنجي اهنجن کي بيان ڪندو آھي، اُهو ٻئي ڪنهن جي لکڻ جي وس ۾ ناهي هوندو. ڏات ڌڻي به مختلف قسمن جا هوندا آهن. لکندڙ، ڇاپيندڙ، ٺاهيندڙ، يعني ڌڻيءَ طرفان جنهن کي جيڪا ڏات مليل هوندي آھي اُها اُن لاءِ بي مثال هوندي آھي، پر آئون اڄ جنهن ڏات ڌڻي تي لکي رهيو آھيان اُهو ڏات ڌڻي، لکندڙ آھي يعني هڪ شاعر آھي. شاعري به ڏات آھي ۽ شاعر ان ڏات جي سونهن کي نروار ڪندڙ ڏات ڌڻي. جيئن ھڪ ڪنڀر مٽي کي ڳوھي مختلف شڪل ڏيندو آھي، جيئن ھڪ واڍو ڪاٺ کي مختلف شڪل ڏيندو آھي، تيئن شاعر به خيالن جي سونهن کي شاعري ۾ مختلف شڪلن، عڪسن ۽ احساسن سان پيش ڪندو آھي. جديد سنڌي شاعريءَ ۾ وس آهر سڀ ڪو پنهنجي محنت، خيالن، اڌمن ۽ دردن کي بيان ڪرڻ جي جستجو ۾ رڌل آھي. پنهنجي خيالن کي پنهنجي پنهنجي انداز، پنهنجي لهجي ۽ پنهنجي ڪيفيت کي شاعري ۾ چٽڻ جو فن سڀ ڪو سٺي نموني نڀائي پيو. اسين انهن جديد شاعرن جي شاعري ڏسندي پڙهندي محسوس ڪندي جيئن جيئن اڳتي وڌنداسين اسان کي جديد شاعرن جي لڙهيءَ ۾ نويد ڪيريو جي شاعري پڻ تجسس ۽ حسناڪي، سادي ۽ معنيٰ خيزي سان ملندي. نويد ڪيريو پنهنجي شاعريءَ ۾ سادي انداز سان وڏو پيغام ڏيندڙ شاعر آھي اسان جيئن جيئن نويد کي گهرائي سان پڙهنداسين تيئن تيئن اُها اسان کي متاثر ڪندي. ڪنهن به شئي کي جڏهن گهرائي سان ڏسبو آھي ته اُها متاثر ڪرڻ لڳندي آھي. هاڻي جڏهن اسان پياري نويد جي شاعري کي پڙهڻ لڳنداسين ته اسان کي معنيٰ خيزي جي اهڙي حسناڪي ملڻ لڳندي..
بد دعا جو اثر ٿي لٿا
درد مون وٽ ولر ٿي لٿا
رات سڪرات جھڙي ھئي
خواب تنھنجا قھر ٿي لٿا
مون نه گھريا ھئا اي خدا
سور ڇو ھمسفر ٿي لٿا.
نويد ڪيريو شاعريءَ جي مختلف تجربن ۾ زندگي گذاري آھي، پر نويد جي شاعري ۽ زندگي مان درد گهڻا گذريا آھن، تڏھن ئي ته وٽس درد ولر ڪري لهن ٿا ۽ هو تخليق ڪرڻ تي ويهي ٿو. منهنجي خيال ۾ تخليق درديلي ڪيفيت ۾ ئي سرجندي آھي، جڏهن يادگيري وري ٿي اکيون ڀرجن ٿيون ته غزل وائيون گيت ۽ نغما تخليق ٿين ٿا. پيارو نويد به ڄڻ درد اچڻ تي اوڇنگارون ڏئي، لڙڪ ڪاڳر تي هاري خيالن ۽ احساسن جي تخليق ڪرڻ لڳي ٿو. مختلف شاعرن جي سڃاڻپ مختلف صنفن سان ٿيندي آھي. هونءَ ته شاعر شاعر آھي، جيڪو ڪنهن صنف جو محتاج ناهي، پر صنفون سندس محتاج ٿين ٿيون. نويد ڪيريو گهڻي ڀاڱي غزل صنف سان نڀايو آهي ۽ نڀائيندو پيو اچي، جنهن جي غزل جي خوبصورتي ههڙي آهي.
آ اڳي کان کارجي وئي زندگي
ڄڻ جئا ۾ ھارجي وئي زندگي
ھر طرف کان باھ جا شعلا ھئا
چڻگ مان ئي ٻارجي وئي زندگي
ڪون ٿو ھاڻي ملي آثار ڪو
ڄڻ صفا ميسارجي وئي زندگي
خون جو ڪنهن تي نه ڏي الزام تون
مون ھٿان آ مارجي وئي زندگي..
پياري نويد جي جيڪڏهن ڇنڊڇاڻ ڪيون ته اسان کي گهڻي ڀاڱي سندس غزلن ۾ ڏُکن، وڇوڙن ۽ صدمن جي ڪيفيت ملندي. مڃڻ به گهرجي ته دردن کان ڪير به خالي ناهي، انسان جي پيدائش وقت پهرين رڙ ئي درد جي تخليق آھي، پر شاعر کي گهرجي ته هو پنهنجي شاعري ۾ درد صدمن سان گڏ ٻيون به ڪيفيتون سجائي پيش ڪري. درد کان آري نه ٿيڻ گهرجي، پر مسلسل تخليق ۾ درد جي ڪيفيت گهڻي متاثر ڪري ناهي سگهندي. درد سان گڏ محبوب جي چهري جي حسناڪيءَ جو تاءُ سندس چمڪندڙ چپن جو هڳاءُ به شاعريءَ ۽ پڙهندڙ کي راحت بخشي ٿو.
نويد ڪيريو جي شاعريءَ ۾ رڳو خالي شاعري ناهي، هو مسلسل لکندي به پنهنجي شاعري ۾ ورجاءُ محسوس ته ڇا، پر پنهنجي شاعري تي ورجاءُ جو پاڇو به نه ٿو ڪيرائي. شاعريءَ جو ورجاءُ گهڻو ڪري گهٽ مطالعي اونداھي ڪمري ۾ ويهي بنا ڪنهن ويچار ۽ زندگيءَ جي مختلف تجربن مان نه گذرندڙ شاعري ۾ ئي ٿيندو آھي. پياري نويد کي ڳوٺ جا منظر، ڏکن جا پهاڙ لهندڙ سجَ ۽ اڀرندڙ چنڊَ گهڻو ڪجھ مختلف لکرائن ٿا.
شال سمجهين درد جيڪو آ متن ۾
لفظ ھر ھڪ چونڊي لکيم خطن ۾
ڇو مروڙيندي خزان پنھنجا خيال
ھل ھلون گڏجي بھارن جي رتن ۾
ڇو ملڻ کان ٿو اڃان پاسو ڪرين
دور ٿو رھڻو پئي ھڪ ئي وطن ۾
ٿي اڪيلو ھي مري ويندو ”نويد“
ساٿ ٿو گھرجي جيئڻ جي ھر جتن ۾
شاعريءَ جي حسناڪي نهايت اعليٰ هوندي آھي، جنهن کي شاعر جيڪڏهن چاهي ته حسناڪي چاهي ته سونهن ڏئي، شاعر پنهنجي خيال سان شاعريءَ ۾ ڪجھ ڏيڻ چاهيندو آھي پنهنجو غم جيڪو پنهنجي زباني نه ٻڌائي سگهندو آھي اُهو ڪنهن صنف جي روپ ۾ پنهنجو درد، غم يا وڇوڙو بيان ڪندو آھي.
پنهنجي شاعريءَ ۾ گهڻو ڪجھ ڏيندڙ پيارو نويد ڪيريو سادي اظهار سان ڏاڍو وڻندڙ شاعر بڻجي اڀري آيو آھي. هر ڪنهن جي سمجھ ۾ ايندڙ سندس شاعري اُن ڳالھ جو ثبوت آھي ته پڙهندڙ کي سادي انداز سان اهڙو منظر اهڙو رنگ ڏجي جنهن سان هو رنگجي وڃي. يقينن جديد شاعريءَ ۾ نويد ڪيريو سادي اظهار سان سمجھندڙ شاعري سرجڻ ۾ پنهنجو مٽ پاڻ آھي. نويد ڪيريو جنهن طرح سان شاعري سرجي رهيو آھي اُن مان اُها اميد ڪري سگهجي ٿي ته هو سادي انداز سان اڃان به وڌيڪ پنهنجي شاعريءَ ۾ منظرنگاريون گلاب اڏامندڙ پوپٽ سميت، زخمي پرن سان ڪنهن بندوق جو شڪار ٿيل ڳيرن جي وهندڙ بي گناھ رت ڦڙن کي بيان ڪندي بڇڙي سماج کي آئينو ڏيکاريندو رهندو.
***