ايراني صدر ابراهيم رئيسي جو حادثاتي وڇوڙو؟؟

19 مئي جي شام ايران جي صدر ابراهيم رئيسي جو هيليڪاپٽر آذربائيجان جي جبل واري علائقي ۾ ڪري تباهه ٿي ويو هو. جنهن سبب ايران سميت پوري دنيا هڪ ڏکوئيندڙ لمحي ۾ وقت گذاري رهي هئي ۽ ابراهيم رئيسي جي زنده بچي وڃڻ لاءِ پڻ دعائون ڪري رهي هئي، پر جيئن جيئن وقت گذرندو ويو اميدون آسرا سڀ ختم ٿيندي نظر اچي رهيا هئا آخر اهو به وقت آيو جنهن پوري دنيا جي نيوز چئنل ۽ سوشل ميڊيا تي اها ڳالهه گردش ڪرڻ لڳي ته ابراهيم رئيسي هن دنيا ۾ نه رهيو آهي، هو هيليڪاپٽر جي حادثاتي ۾ موت جو شڪار ٿي ويو آهي.
ايراني صدر اوڀر آذربائيجان ۾ ڊيم جي افتتاح کانپوءِ تبريز جي شهر واپس وڃي رهيو هو، ان وقت مقامي ميڊيا موجب هو ايران- آذربائيجان جي سرحدي علائقي مان واپس اچي رهيو هو ته هيليڪاپٽر حادثي جو شڪار بڻيو ان وقت هيليڪاپٽر ۾ ڪل 9 ڄڻا سوار هئا، جن ۾ پرڏيهي وزير حسين امير عبداللهيان، اوڀر آذربائيجان جو گورنر ملڪ رحمتي ۽ صوبي ۾ ايراني صدر جو نمائندو آيت الله محمد علي شامل هئا. ايراني صدر جي هيليڪاپٽر سان گڏ ٻه ٻيا هيليڪاپٽر شامل هئا، ابراهيم رئيسي جي هيليڪاپٽر کي ملڪ جي اتر ۾ ڪوهيڙي سبب هارڊ لينڊنگ ڪرڻي پئي. حادثي جو شڪار ٿيل هيليڪاپٽر جو ملبو ڪالهه صبح جو ملي ويو، جنهن کانپوءِ ايراني صدر ۽ هيليڪاپٽر ۾ سوار ماڻهن جون اميدون ختم ٿي ويون. ايراني ميڊيا “مهار” جو حوالو ڏيندي چيو آهي ته ابراهيم رئيسي ۽ ايراني پرڏيهي وزير هيليڪاپٽر حادثي ۾ فوت ٿي ويا. هڪ سينيئر ايراني اهلڪار پنهنجو نالو ظاهر نه ڪرڻ جي شرط تي رائٽرز کي ٻڌايو ته صدر ابراهيم رئيسي، پرڏيهي وزير ۽ هيليڪاپٽر ۾ سوار سمورا مسافر حادثي ۾ فوت ٿي ويا. بعد ۾ ايراني اختيارين به ابراهيم رئيسي ۽ سندس ساٿين جي موت جي تصديق ڪئي. ايران جي اوڀر آذربائيجان صوبي وارزقان جي جبل واري علائقي ۾ صدر ابراهيم رئيسي جي هيليڪاپٽر جا تباهي- فوٽو پڻ منظر تي ان وقت اچي ويا هئا ان کان اڳ، ايران جي ريڊ ڪرسنٽ جي سربراهه چيو ته ايراني صدر ابراهيم رئيسي جو گم ٿيل هيليڪاپٽر مليو آهي، پر صورتحال سٺي ناهي. هڪ ٻئي ايراني اهلڪار جو چوڻ هو ته حادثي ۾ صدر ابراهيم رئيسي جو هيليڪاپٽر مڪمل طور تي تباهه ٿي ويو آهي، بدقسمتي سان سمورن مسافرن جي فوت ٿيڻ جو خدشو آهي. سندس اهو به چوڻ هو ته اسان ملبي کي ڏٺو ۽ اندازو لڳايو ته صورتحال سٺي نٿي لڳي. ايراني ريڊ ڪرسنٽ جي سربراهه پير حسين ڪوليوند سرڪاري ٽي وي کي ٻڌايو ته ايران جي اوڀر آذربائيجان صوبي وارزقان جي جبل واري علائقي ۾ صدر ابراهيم رئيسي جي هيليڪاپٽر جو تباهي- فوٽو: فارس نيوز ايجنسي پڻ جاري ڪيا هئا، ايران جي سرڪاري ميڊيا جو چوڻ آهي ته صدر ابراهيم رئيسي ۽ ايراني پرڏيهي وزير حسين امير عبداللهيان جي هيليڪاپٽر سان ٿيل “حادثي” کانپوءِ وڏي پيماني تي ڳولا ۽ بچاءُ وارو آپريشن پڻ ڪيو ويو هو. ريووليشنري گارڊز سميت مختلف ملڪن جون ٽيمون حادثي واري هنڌ موجود هيون، ترڪي ۽ روس جا ريسڪيو ماهر به آپريشن ۾ ڀرپور حصو وٺي رهيا هئا.
عرب ميڊيا موجب ترڪ ڊرون هيليڪاپٽر جي جاءِ ڳولهي ورتي، جڏهن ته سخت ڪوهيڙي ۽ انتهائي خراب موسم سبب ريسڪيو اهلڪارن کي ڏکيائين کي منهن ڏيڻو پئجي رهيو هو. نيوز ايجنسي رائٽرز موجب ريسڪيو ٽيمن 12 ڪلاڪن کان وڌيڪ ڳولها کانپوءِ هيليڪاپٽر جو ڍير ڳولهي ڪڍيو، پر مسافرن جي زنده هجڻ جي اميد ختم ٿي وئي هئي. ساڳئي تصديق ايران جي هلال احمر جي سربراهه پڻ ڪئي هئي ته ايراني صدر ابراهيم رئيسي جو گم ٿيل هيليڪاپٽر ملي ويو آهي، پر صورتحال سٺي ناهي. ان وقت هيليڪاپٽر ۾ پرڏيهي وزير حسين امير عبداللهيان، اوڀر آذربائيجان جو گورنر ملڪ رحمتي ۽ صوبي ۾ ايراني صدر جو نمائندو آيت الله محمد علي به سوار هئا. ايراني صدر جي فوت ٿيڻ بعد پوري دنيا جي ملڪ جي اهم اڳواڻ جا بيان پڻ سامهون آيا هئا جنهن ۾ پاڪستان جي وزيراعظم شهباز شريف افسوس جو اظهار ڪندي چيو آهي اسان جون دعائون ۽ نيڪ تمنائون صدر رئيسي ۽ پوري ايراني قوم سان گڏ آهن. ٻئي طرف صدر آصف علي زرداري ايراني صدر ابراهيم رئيسي جي مغفرت لاءِ دعا ڪئي ۽ اظهار ڪيو. آمريڪا ايراني صدر جي هيليڪاپٽر حادثي تي رد عمل ظاهر ڪندي چيو آهي ته هيليڪاپٽر حادثي جي خبر کان آگاهه آهي ۽ سموري صورتحال تي نظر رکي رهيو آهي، پر حادثي ۽ ابراهيم رئيسي جي موت تي افسوس آهي. آمريڪي پرڏيهي کاتي جي ترجمان واضح ڪيو ته صدر جوبائيڊن کي به سموري صورتحال تي بريفنگ ڏني وئي آهي. چين ايراني صدر ابراهيم رئيسي جي هيليڪاپٽر حادثي تي سخت ڳڻتي جو اظهار ڪيو آهي. چين پنهنجي بيان ۾ صدر ابراهيم رئيسي ۽ سندس عملي جي فوت ٿيڻ تي ڏک جو اظهار ڪيو آهي، چيني پرڏيهي وزارت چيو آهي ته هو صورتحال کي ويجهي کان مانيٽر ڪري رهيو آهي، ايران سان هر قسم جي مدد ڏيڻ لاءِ تيار آهي. ترڪي ان کان اڳ ترڪ صدر رجب طيب اردگان جو چوڻ هو ته حادثي تي کيس صدمو رسيو آهي. گڏيل قومن جي ترجمان موجب عالمي اداري جو سيڪريٽري جنرل انتونيو گوتريس ان حادثي بابت تفصيل حاصل ڪيا ۽ ابراهيم جي وفات تي ڏک جو اظهار ڪيو. سعودي عرب ايران کي هر ممڪن مدد ڏيڻ جي آڇ ڪئي آهي. سعودي عرب جي پرڏيهي وزارت طرفان جاري ڪيل بيان ۾ چيو ويو آهي ته سعودي عرب ان ڏکئي صورتحال ۾ برادر اسلامي جمهوريه ايران سان گڏ بيٺل آهي ۽ ايراني ايجنسين جي گهربل هر قسم جي مدد لاءِ تيار آهي. رائٽرز نيوز ايجنسي موجب گڏيل عرب امارات به سعودي عرب کي هر قسم جي مدد ۽ مدد جي آڇ ڪئي آهي. لبنان، شام، عراق ۽ يمن سميت خطي ۾ جاري علائقائي تڪرارن ۾ ايران ۽ سعودي عرب سالن کان هڪ ٻئي جا بدترين حريف رهيا آهن. آذربائيجان هر قسم جي مدد فراهم ڪرڻ لاءِ تيار. آذربائيجان جي صدر الهام عليوف ابراهيم رئيسي ۽ سندس وفد کي کڻي ويندڙ هيليڪاپٽر جي هنگامي لينڊنگ تي ڳڻتي جو اظهار ڪيو. هن ايڪس تي لکيو آهي ته “اڄ اسلامي جمهوريه ايران جي صدر ابراهيم رئيسي سان ملاقات کانپوءِ اسان کي اها خبر ٻڌي تمام گهڻو ڏک ٿيو ته هو دنيا ۾ ناهي رهيو اعليٰ وفد کي کڻي ويندڙ هيليڪاپٽر جي ايران ۾ ايمرجنسي لينڊنگ ڪئي وئي آهي. رئيسي، هڪ پاڙيسري، دوست ۽ برادر ملڪ جي حيثيت سان، آذربائيجان ايران کي هر قسم جي مدد ڏيڻ لاءِ تيار آهي. ايراني سپريم ليڊر آيت الله خامنهي ايراني سپريم ليڊر آيت الله خامنه اي ايراني صدر جي هيليڪاپٽر حادثي تي سخت ڳڻتي جو اظهار ڪيو آهي حماس هن ڏکئي وقت ۾ ايراني قيادت ۽ عوام سان يڪجهتي جو اظهار ڪيو آهي. حوثي جي ترجمان محمد عبدالسلام جو چوڻ هو ته هيليڪاپٽر حادثي تي کين تمام گهڻو افسوس آهي، هن واضح ڪيو ته هو ايراني صدر، پرڏيهي وزير ۽ انهن سان گڏ آيل ماڻهو محفوظ نه رهيا جنهن جو انتظار ڪري رهيا هئاسين. پاڪستاني صدر آصف علي زرداري ڏک جو اظهار ڪندي چيو ته پوري دنيا سوڳ ۾ ورتل آهي ان ڳالهه کان انڪار نٿو ڪري سگهجي ته صدر ابراهيم رئيسي امت مسلمه جي اتحاد جو عظيم حامي هو، عالم اسلام هڪ عظيم ليڊر کان محروم ٿي ويو آهي، ايراني صدر فلسطين ۽ ڪشميري عوام سميت عالمي سطح تي مسلمانن جي درد کي محسوس ڪيو. هڪ عظيم اڳواڻ هڪ دوست جي نقصان تي ياد رهي ته گذريل مهيني اسان کي ان جي ميزباني ڪرڻ جو اعزاز حاصل هو، جنهن دوران کيس ٻه طرفن لاڳاپن کي مضبوط ڪرڻ لاءِ پرعزم ڏٺو ويو. صدر رئيسي جي وفات تي نه رڳو پاڪستان ۽ ان جي عوام لاءِ هڪ وڏو نقصان آهي ايران لاءِ پر پوري امت مسلمه لاءِ ايران، پاڪستان ۽ اسلامي دنيا ۾ صدر رئيسي کي خطي ۽ اسلامي ملڪن سان لاڳاپن کي وڌائڻ جي لاءِ هميشه ياد رکيو ويندو. ٻئي طرف وزيراعظم شهباز شريف ابراهيم رئيسي جي لاڏاڻي تي افسوس جو اظهار ڪندي چيو آهي ته هيليڪاپٽر ٺهڻ جو واقعو بيچيني سان ڏسي رهيا هئاسين، سٺي خبر جي اميد هئي، پر بدقسمتي سان ائين نه ٿيو، صدر ابراهيم رئيسي سٺو دوست هو. شهباز شريف چيو ته پاڪستان جي حڪومت ۽ عوام جي طرفان ان عظيم نقصان تي ايراني عوام سان دلي تعزيت جو اظهار ڪريان ٿو، پاڪستان جو قومي جهنڊو سرڪل رکيو ويندو ۽ سڄي ملڪ ۾ هڪ ڏينهن جو سوڳ ملهايو ويندو. پرڏيهي آفيس جي ترجمان طرفان جاري ڪيل بيان ۾ چيو ويو آهي ته اسلامي جمهوريه پاڪستان جي حڪومت ۽ عوام کي اسلامي جمهوريه ايران جي صدر ابراهيم رئيسي جي شهادت جي افسوسناڪ خبر تي تمام گهڻو صدمو ۽ ڏک پهتو آهي. پرڏيهي وزير حسين نواز چيو ته ڏک جي ان گهڙي ۾ اسلامي جمهوريه ايران جي حڪومت ۽ عوام جي سوڳوار خاندانن سان دلي تعزيت ۽ همدردي جو اظهار ڪريون ٿا ۽ اسان جون دعائون شهيدن جي خاندانن ۽ اسلامي جمهوريه جي عوام سان گڏ آهن اسان ان سان گڏ قومي سانحي جي هن گهڙي ۾ شامل آهيون. جڏهن ته صدر ابراهيم رئيسي ۽ پرڏيهي وزير حسين امير عبداللهيان اهي قابل احترام اڳواڻ ۽ سياستدان هئا جن جون ملڪ لاءِ خدمتون ۽ پاڪستان ايران لاڳاپن ۽ علائقائي سهڪار کي هٿي وٺرائڻ لاءِ اپريل ۾ پاڪستان جو دورو ڪيو جنهن ۾ اهم ڳالهيون ڪيون ويون اسان جي ٻطرفن لاڳاپن کي وڌيڪ مضبوط ڪرڻ جي لاءِ ٻنهي طرفن جي وچ ۾ ملاقاتون ڪيون ويون، پاڪستان ايران سان دوستي ۽ تعاون جي لاڳاپن کي اڳتي وڌائڻ جي عزم جو ورجاءُ ڪري ٿو، جيئن مرحوم اڳواڻن تصور ڪيو هو. ابراهيم رئيسي 1960ع ۾ شمال مشرقي ايراني شهر مشهد ۾ پيدا ٿيو ۽ صرف 20 سالن جي عمر ۾ کيس تهران جي سامهون شهر ڪرج جو پراسيڪيوٽر جنرل مقرر ڪيو ويو. هن 1989 کان 1994 تائين تهران جو پراسيڪيوٽر جنرل، پوءِ 2004 کان 2014 تائين جڊيشل اٿارٽي جو ڊپٽي چيف ۽ پوءِ 2014 ۾ نيشنل پراسيڪيوٽر جنرل طور ڪم ڪيو. هن 2021 ۾ ملڪ جي صدر جي حيثيت سان اهڙي وقت ۾ اقتدار سنڀاليو جڏهن ايران سخت سماجي بحران ۽ ان سان گڏ ان جي تڪراري ايٽمي پروگرام تي آمريڪي پابندين کان معاشي دٻاءُ هيٺ هو. هن کي پنهنجي دور ۾ سخت مشڪلاتن کي منهن ڏيڻو پيو جڏهن سيپٽمبر 2022 ۾ مهسا اميني جي حراستي موت کانپوءِ سڄي ملڪ ۾ احتجاجي مظاهرا ڪيا ويا. جڏهن ته مارچ 2023ع ۾ علائقائي حريف سمجهي ويندڙ ايران ۽ سعودي عرب حيران ڪندڙ طور تي هڪ معاهدي تي صحيحون ڪيون جنهن کانپوءِ ٻنهي ملڪن وچ ۾ سفارتي لاڳاپا بحال ٿي ويا.
غزه ۾ جنگ، جيڪا 7 آڪٽوبر تي شروع ٿي هئي، هڪ ڀيرو ٻيهر خطي ۾ ڇڪتاڻ وڌي وئي ۽ اپريل 2024 ۾ ايران سڌي طرح اسرائيل تي سوين ميزائل ۽ راڪيٽ فائر ڪيا. آذربائيجان جي صدر سان گڏ ڊيم جي افتتاح کانپوءِ هڪ تقرير ۾ ابراهيم رئيسي هڪ ڀيرو ٻيهر فلسطينين جي ايران جي غير مشروط حمايت کي ورجايو. ايراني صدر چيو ته اسان سمجهون ٿا ته فلسطين مسلم دنيا جو سڀ کان وڏو مسئلو آهي ۽ اسان سمجهون ٿا ته ايران ۽ آذربائيجان جا عوام فلسطين ۽ غزه جي عوام جي حمايت ڪن ٿا ۽ صهيوني حڪومت کان نفرت ڪن ٿا، پر افسوس ان انسان کان ايران سميت سمورا ملڪ محروم رهجي ويا ٻئي پاسي واضح ڪندو هلان ته ايراني آئين موجب صدارتي چونڊون صدر جي وفات کان 50 ڏينهن اندر ٿينديون. ايران جي آئين جي آرٽيڪل 131 موجب، جيڪڏهن ڪو صدر نااهل قرار ڏنو وڃي يا سندس عهدي جي مدي دوران فوت ٿي وڃي ته نائب صدر سپريم ليڊر طرفان سمورين حالتن جي تصديق ڪرڻ بعد عهدو سنڀاليندو آهي. نائب صدر، پارليامينٽ جي اسپيڪر ۽ عدليه جي سربراهه تي مشتمل ڪائونسل کي 50 ڏينهن اندر نئون صدر چونڊڻو آهي. جڏهن ته هاڻ هيليڪاپٽر حادثي ۾ ابراهيم رئيسي جي فوت ٿيڻ کانپوءِ صدارت جو اهم عهدو خالي ٿي ويو آهي. ايراني آئين موجب هاڻي نائب صدر محمد مخبر صدارتي ذميواريون سنڀاليندو. ابراهيم رئيسي اقتدار سنڀالڻ کانپوءِ آگسٽ 2021 ۾ محمد مخبر کي پنهنجو پهريون نائب صدر مقرر ڪيو. ابراهيم رئيسي 2021ع ۾ صدر چونڊيو ويو ۽ صدارتي چونڊون معمول موجب 2025ع ۾ ٿيڻيون هيون.؟ 68 سالن جي محمد مخبر، ابراهيم رئيسي وانگر، سپريم ليڊر علي خامنه اي جو ويجهو ساٿي سمجهيو ويندو آهي. محمد مخبر، 1955ع ۾ ڄائو، ايراني مصالحتي ڪائونسل جو ميمبر پڻ آهي. محمد مخبر ايراني عملدارن جي ٽيم جو حصو هو جنهن آڪٽوبر 2023 ۾ ماسڪو جو دورو ڪيو ۽ روسي فوج کي ميزائل ۽ وڌيڪ ڊرون فراهم ڪرڻ تي اتفاق ڪيو. ٽيم ۾ ايران جي پاسداران انقلاب جا ٻه سينيئر اهلڪار ۽ سپريم نيشنل سيڪيورٽي ڪائونسل جو هڪ اهلڪار شامل هو. ان کان اڳ، محمد مخبر سيتاد جو سربراهه هو، جيڪو سپريم ليڊر سان لاڳاپيل هڪ انويسٽمينٽ فنڊ آهي، ان کان علاوه سينا ​​بئنڪ جو بورڊ چيئرمين ۽ خوزستان صوبي جو ڊپٽي گورنر به رهيو آهي. 2013 ۾، يو ايس جي خزاني واري کاتي Sitad ۽ ان جي ڪنٽرول هيٺ 37 ڪمپنين کي پابنديون لسٽ ۾ شامل ڪيو. ايراني نائب صدر وٽ ٻه ڊاڪٽريٽ جون ڊگريون آهن، جن ۾ بين الاقوامي قانون ۾ ڊاڪٽريٽ جو مقالو، ۽ انتظاميا ۾ ڊاڪٽريٽ شامل آهي.