بلاگنئون

ايڊيپس ريڪس يوناني ناٽڪ: ٽيون منظر

جوڪاسٽا: (جوڪاسٽا داخل ٿئي ٿي.) اي خدا! مان توهان جي شهزادِي سلام ڪريان ٿي، توهان جي دربار ۾ جهڪان ٿي مهرباني ڪري منهنجي التجا پوري ڪر بادشاهه کي هن ذهنيِ پريشاني ۽ خوف واري ڪيفيت مان ٻاهر ڪڍ ۽ هاڻي هي ايترو مايوس ٿي ويو آهي جو هر اڳڪٿيءَ تي يقين ڪري ويٺو آهي. مون کي ٻڌڻ کان به انڪار ڪري ويٺو آهي، ۽ هينئر هو بلڪل خوف ۽ حراس ۾ مبتلا آهي. اي خدا! هن جي سهڪار فرماءِ. اپولو خدا ۽ ٻيا جيڪي به خدا آهن منهنجي درد ڪٿا کي قبول ڪيو ۽ اسان کي هن زهريلي ۽ پيچيده ماحول مان ٻاهر ڪڍو. اي خدا! اسان جون دليون خوف ۾ ٽُٻ ٿي وڃن ٿيون جيڏي مهل اسان بادشاهه جو چهرو ڏسون ٿا، بادشاهه جيڪو پنهنجو جذباتي ۽ ذهني توازن مڪمل وڃائي ويٺو آهي، اسان هاڻي ان مهاڻي مثل آهيون جيڪو وچ سمنڊ ۾ ڦاسي چڪو آهي. انهيءَ گهڙي هڪ قاصد درٻار ۾ داخل ٿئي ٿو. قاصد: اي دوستو! مون کي اوهان تي يقين آهي ته اوهان مون کي بادشاهه جي درٻار ۾ وٺي هلندئو يا مون کي خود بادشاهه ايڊيپس وٽ وٺي هلو.

ڪوراگوز: هيڏانهن اچو هي بادشاهه سلامت جو محل آهي ۽ بادشاهه پڻ محل ۾ موجود آهي ۽ هيءَ عورت بادشاهه جي زال آهي.

قاصد: مان خدا کان دعا گهران ٿو ته ڌڻي سائين اوهان کي هڪ شاندار شادي شده زندگي گذارڻ جي توفيق عطا فرمائي ۽ مولا اوهان تي رحمتن جي بارش وسائي.

جوڪاسٽا: مان به اوهان لاءِ ساڳيا خيال رکان ٿي. اوهان جهڙو شريف انسان پوري دنيا جي رحمتن جو حقدار آهي. هاڻي مون کي ٻڌايو ته اوهان کي ڪهڙي ڳالهه هتي وٺِي آئي آهي؟ اوهان وٽ اسان کي ٻڌائڻ لاءِ ڇا آهي؟

قاصد: منهنجي راڻي! اوهان لاءِ ۽ بادشاهه سلامت لاءِ هڪ خوشخبري کڻي آيو آهيان.

جوڪاسٽا: ڪهڙي خبر؟ اوهان کي ڪنهن هتي موڪليو آهي؟

قاصد: مان ڪورِنٿ مان آيو آهيان. مان اوهان لاءِ هڪ ڏاڍي لاڀائتي خبر آندي آهي، ٿي سگهي ٿو ته ٿوري اوهان کي پريشاني به ٿئي.

جوڪاسٽا: خبر ڪهڙي، اها خوشي واري ۽ غم واري ڪيئن آهي؟

قاصد: ڪورنِٿ جي عوام ايڊيپس کي نئين بادشاهه مقرر جو اعلان ڪيو آهي.

جوڪاسٽا: ڇا اتي جو حڪمران پوليبس موجود ناهي؟

قاصد: نه، پوليبس هاڻي موت جي هنج ۾ سمهي چڪو آهي.

جوڪاسٽا: توهان جو ڇا مطلب آهي؟ ڇا پوليبس فوت ٿي ويو آهي؟

قاصد: مان مري وڃان جيڪڏهن راڻي صاحبه اوهان سان ڪوڙ ڳالهايان.

جوڪاسٽا: (ملازم عورت کي حڪم ڏيندي) جلدي وڃ ۽ پنهنجي آقا ايڊيپس کي هيءَ خبر ٻڌائي. او اڳڪٿيون ٻڌائيندڙئو! هينئر اوهان ڪٿي ڀڄي ويا آهيو؟ هي ماڻهو (پوليبس) جنهن کان ايڊيپس پري پئي ڀڄندو ويو، ڇاڪاڻ ته هن کي ڊپ هو ته اوريڪل واري اڳڪٿي سچ نه ٿئي، (پنهنجي پيءُ کي ماريندو ۽ پنهنجي ماءُ سان وهانءُ ڪندو) هاڻي ڏسو پوليبس پنهنجي موت مئو آهي ۽ ايڊيپس هينئر پنهنجي ٿيبس شهر جي محل ۾ موجود آهي. ڇا هاڻي اهو نٿو لڳي ته اوهان جون اڳڪٿيون بي بنياد ۽ ڌقيانوسي آهن؟

ايڊيپس داخل ٿئي ٿو.

ايڊيپس: جاني جوڪاسٽا! اوهان مون کي ڇو گهرايو آهي؟

جوڪاسٽا: هن شخص خبر آندي آهي ۽ اوهان پنهنجي زباني ٻڌو، هاڻي ڏسو ته ان اڳڪٿين جو ڇا ٿيندو.

ايڊيپس: هيءُ ڪير (قاصد) آهي؟ ۽ هن ڪهڙي خبر آندي آهي؟

جوڪاسٽا: هيءُ ڪورِنٿ مان آيو آهي ۽ هي خبر کڻي آيو آهي ته اوهان جو پيءُ پوليبس فوت ٿي ويو آهي.

ايڊيپس: اها اچرج ۾ وجهڻ واري ڳالهه آهي نه؟ توهان مون کي پنهنجي زباني ٻڌايو.

قاصد: ان کان وڌيڪ مان ڇا چوان. مون چيو آهي ته پوليبس مري ويو آهي.

ايڊيپس: ڇا هُنَ کي ڪنهن بغاوت ۾ ماريو ويو؟ يا ڪنهن بيماري وگهي مري ويو؟

قاصد: هُو ٿورو ناچاڪ هو، پر ايئن چئجي ته هو فطري موت مئو.

ايڊيپس: مطلب ايئن کڻي چئجي ته هو بيماريءَ جي ڪري مري ويو؟

قاصد: جي، ها ۽ ٻي ڳالهه ته هُو پوڙهو پڻ ٿي چڪو هو.

ايڊيپس: هاءِ هاءِ! هڪ ماڻهو انهن اڳڪٿين جيڪي اوريڪل ۽ اپولو ٻڌائيندا آهن انهن تي ڇو يقين ڪري؟ هاڻي ڏسو هنن چيو هو ته مان پنهنجي پيءُ پوليبس کي ماريندس، پر اوهان سڀني کي اڄ خبر پئجي وئي. هاڻي اوهان سڀني ڏٺو آهي ته مان هتي اوهان جي اکين جي اڳيان موجود آهيان ۽ پوليبس کي ڇُهيو به ناهي ۽ هُو منهنجي غير موجودگيءَ مري ويو. پوليبس جي موت سان انهن سڀني اڳڪٿي ڪندڙن جو به اڄ موت ٿي ويو، ۽ هاڻي مون کي خبر پئي آهي ته اهي اڳڪٿي ڪندڙ ڪوڙا ۽ دوکيباز آهن.

جوڪاسٽا: ڇا مون توهان کي انهن اڳڪٿي ڪندڙن جي باري ۾ پهرين نه ٻڌايو هو ته اهي رڳو ڪوڙ ڳالهائيندا آهن؟

ايڊيپس: اوهان بلڪل چيو هو، پر منهنجي ڪمزور دل مون کي دوکو پئي ڏنو.

جوڪاسٽا: هاڻي کان وٺي اڳتي ڪڏهن به اوريڪل ۽ اهڙن اڳڪٿي ڪندڙن جي ڳالهين تي ڌيان به نه ڏجو.

ايڊيپس: پر اڃان هڪ خوف آهي ۽ اهو ته مان پنهنجي ماءُ سان شادي ڪندس.

جوڪاسٽا: ڪنهن انسان کي به خطري جي باري ۾ نه سوچڻ گهرجي. اسان انسان پنهنجي تقدير جي اڳيان بيوس آهيون ۽ جنهنڪري اسان ان کي تبديل به نٿا ڪري سگهون. سو اسان کي رڳو موجوده صورتحال يعني حال تي غور ڪرڻ گهرجي ۽ مستقبل جي باري ۾ ذري برابر به مايوس ٿيڻ نه گهرجي. تون انهيءَ خوف ۾ هرگز نه پئو ته تون پنهنجي ماءُ سان سمهي رهيو آهين. ماڻهن کي ذهنن ۾ اهڙا خيال ايندا رهن ٿا.

ايڊيپس: اڄ مان سوچان ٿو ته اهو ڏاڍو سٺو ٿيندو جي منهنجي ماءُ مري وئي هجي، پر منهنجي ماءُ ته زنده آهي سو آئون خوف کان ڇوٽڪارو حاصل نٿو ڪري سگهان.

جوڪاسٽا: پر اڃان تائين ته تنهنجي پيءُ جي موت واري خبر ڏاڍي سٺي آهي.

ايڊيپس: خبر ته سٺي آهي، پر هاڻي مون کي ان جيئري عورت کان خوف آهي.

قاصد: هاڻي مون کي ٻڌايو ته اها ڪهڙي عورت آهي جنهن کان اوهان ڊڄو پيا؟

ايڊيپس: ميروپي، پوليبس بادشاهه جي زال.

قاصد: پر تون ميروپي کا ايترو ڇو ڊنل آهين؟

ايڊيپس: ڇاڪاڻ مھا ديوتا جي ديوي (اوريڪل) منهنجي ماءُ جي متعلق هڪ ڀوائتي اڳڪٿي ڪئي هئي.

قاصد: مون کي ٻڌايو جيڪڏهن اوهان کي ڪنهن ٻڌائڻ کان روڪيو ناهي؟

ايڊيپس: مان اوهان کي ٻڌايان ٿو ته خدا جي هڪ بندي منهنجي متعلق هڪ اڳڪٿي ڪئي هئي ته مان پنهنجي پيءُ کي قتل ڪندس ۽ پنهنجي ماءُ سان شادي ڪندس. صرف انهيءَ جي ڪري ئي مان ڪيترن سالن کان وٺي ڪورِنٿ کان پري هتي لڪي ويٺو آهيان جيئن اها اڳڪٿي سچي ثابت نه ٿئي. صرف انهيءَ جي ڪري مان پنهنجي والدين (پوليبس ۽ ميروپيءَ) جو گهر ڇڏيو.

قاصد: ڇا صرف انهيءَ خوف جي ڪري ئي اوهان ڪورِنٿ ڇڏيو هو؟

ايڊيپس: ڇا اوهان چاهيو ٿا ته مان پنهنجي پيءُ کي ماريان؟

قاصد: هاڻي جيڪا اوهان اها خبر ٻڌائي آهي، جيڪڏهن مان توکي ان مسئلي مان آزاد ڪرايان ته پوءِ؟

ايڊيپس: مان اوهان کي انعام ڏيندس جيڪڏهن اوهان مون کي انهيءَ خوف مان ٻاهر ڪڍو.

قاصد: مان مڃان ٿو ته اوهان مون کي انعام ڏيندئو، پر ان لاءِ اوهان کي ڪورِنٿ هلڻو پوندو.

ايڊيپس: مان ٻيهر ڪڏهن به پنهنجي والدين جي ويجهو نه ويندس جيئن اهو گناهه نه ڪري سگهان.

قاصد: منهنجا ٻچا! اوهان کي اڃان خبر نٿي پوي ته اوهان ڇا ڪري رهيا آهيو؟

ايڊيپس: توهان جو ڇا مطلب آهي؟ خدا جي واسطي مون کي ٻڌايو.

قاصد: توهان جو ڪورِنٿ نه هلڻ وارو ڪارڻ ڪافي مايوس ڪندڙ آهي.

ايڊيپس: مون اوهان کي ٻڌايو آهي ته مان اوريڪل جي اڳڪٿي جي ڪري ڊنل آهيان، متان اها سچي نه ثابت ٿي پوي.

قاصد: اڇا! مطلب اوهان انهيءَ خوف جي ڪري صفا سنجيده آهيو؟

ايڊيپس: اهو خوف سدائين منهنجي دل ۾ رهيو آهي ۽ اهو خوف ته منهنجي دل ۾ گهر ڪري ويو آهي.

قاصد: پوليبس ته اوهان جو پيءُ نه هو.

ايڊيپس: منهنجو پيءُ نه هو؟

قاصد: هُو توهان جو پيءُ نه هو، ايتري پڪ سان جيئن مان اوهان جو پيءُ ناهيان.

ايڊيپس: پر اوهان جو ته مون سان ڪنهن به حوالي سان ڪو به رشتو ناهي؟

قاصد: اهڙيءَ طرح ان جو به اوهان سان ڪوبه رشتو ناهي.

ايڊيپس: پوءِ هن مون کي پُٽ ڇو سڏيو؟

قاصد: مان اوهان کي ٻڌائيندس ته گهڻو وقت اڳي جڏهن اوهان ننڍا ٻار هئا، مون توهان کي بادشاهه (پوليبس ۽ ميروپي) کي تحفي طور تي حوالي ڪيو هو.

ايڊيپس: پر پوءِ هُنَ مون سان ايترو پيار ڪيئن ڪيو، جيتوڻيڪ مان انهن جو اولاد نه هئس تڏهن به؟

قاصد: هن کي ڪوبه ٻار نه هو، تنهنڪري هنن توهان کي ڏاڍو مان ۽ پيار ڏنو.

ايڊيپس: توهان جو خيال آهي؟ ڇا توهان مون کي ڪٿان خريد ڪيو هو يا ڪٿان مون کي لڌو هو؟

قاصد: مون اوهان کي ڪٿِريون ڏانهن ويندڙ رستي تان لڌو هو.

ايڊيپس: توهان جو هيڏانهن وڃڻ ڪيئن ٿيو؟

قاصد: مان پنهنجي رڍِن جي ڌڻ جي ڪري اتي ويو هئس.

ايڊيپس: ڇا تون گُهمندڙ فرندڙ ڌنار آهين؟

قاصد: جنھن ڏينهن مون اوهان کي لڌو هو انهيءَ ڏينهن کان وٺي آئون اوهان جو محافظ بڻجي ويس.

ايڊيپس: توهان ڪهڙي حساب ۾ منهنجي حفاظت ڪئي اوهان مون کي ڇا کان بچايو؟

قاصد: توهان پنهنجي پير جي مُرَنِ کان پُڇي سگهو ٿا.

ايڊيپس: آهَه! توهان انهيءَ تڪليف ڏيندڙ نشان جي ڳالهه ڇو ٿا ڪريو، جنهن جي ڪري مون کي ننڍپڻ کان ئي ان ۾ سور رهيو آهي.

قاصد: مون اُها تارَ ڪٽِي هئي جيڪا اوهان جي مُرَنِ ۾ جڪڙيل هئي. اوهان جا پير سوگها ٿيل هئا.

ايڊيپس: انهيءَ تار جو نشان مون کي سدائين رهيو آهي.

قاصد: انهن نشانن جي ڪري ئي اوهان جو نالو ايڊيپس پيو جنهن جي معنيٰ آهي سُڄِيَلَ پيرن وارو.

ايڊيپس: او خدا! ڇا منهنجا پير منهنجي ماءُ ۽ بابا زخمي ڪيا هئا؟ خدا جي واسطي مون کي حقيقت کان آگاھ ڪر.

قاصد: اها مون کي خبر ناهي، پر اها خبر اهو شخص ٻڌائي سگهي ٿو جنهن توکي منهنجي حوالي ڪيو هو.

ايڊيپس: ڇا مطلب اهي اوهان نه هئا جنهن مون کي ڳوليو هو؟ ڇا اڃان به ٻيو ڪو شخص هو؟

قاصد: اهو هڪڙو ڌنار هو جنهن اوهان کي منهنجي حوالي ڪيو هو.

ايڊيپس: ڇا توهان مون کي ان ڌنار جي باري ۾ ٻڌائي سگهو ٿا ته هُو ڪير هو ۽ ڪٿان جو هو؟

قاصد: مون کي لڳي ٿو ته هو بادشاهه لوئيس جو خاص ماڻهو هو.

ايڊيپس: توهان جو مطلب ته بادشاهه لوئيس هتي گهڻو اڳ حڪومت ڪئي؟

قاصد: جي ها ۽ اهو شخص ان جي خاص ڌنارن منجهان هڪ هو.

ايڊيپس: ڇا اهو ڌنار اڃان زنده آهي؟ ڇا مان ان کي ڏسي سگهان ٿو؟

قاصد: هاڻي ان جي جيئري هجڻ جي خبر توکي هتي جا ماڻهو ئي ٻڌائي سگهن ٿا.

ايڊيپس: ڇا توهان مان ڪو ان ڌنار کي سڃاڻي ٿو جنهن جي متعلق هي قاصد ڳالهائي رهيو آهي؟ ڇا توهان ان کي ويجهڙ ۾ ڪنهن ٻنيءَ يا شهر ۾ ڏٺو آهي؟ جيڪڏهن اوهان ڏٺو آهي ته مون کي ٻڌايو هاڻي سچ جي ظهور ٿيڻ جو وقت اچي چڪو آهي.

ڪوراگوز: مان سمجهان ٿو جنهن ڌنار جي متعلق هي ڳالهائي رهيو آهي، اوهان اڳ ۾ ئي ان ڏانهن ماڻهو موڪليو آهي، پر شايد هن مامري ۾ جوڪاسٽا اوهان کي ڪجهه وڌيڪ ٻڌائي سگهي ٿي.

ايڊيپس: جوڪاسٽا کي مخاطب ٿيندي، ڇا تون ان جي باري ۾ ڪجهه ڄاڻين ٿي؟ ڇا اوهان انهيءَ ڌنار ڏانهن ماڻهو موڪليو آهي؟

جوڪاسٽا: تون ان جي باري ۾ نه سوچ. سڀ ڪجهه وساري ڇڏ، هن معاملي تي ڳالهائڻ صرف وقت جو ذيان آهي.

ايڊيپس: تون اهڙيون ڳالهيون نه ڪر، ڇاڪاڻ ته مون کي منهنجي ڄمڻ جي راز بابت ڪجهه سراغ مليا آهن.

جوڪاسٽا: خدا جو واسطو اٿئي ايڊيپس، هِنَ مسئلي جي پچر ڇڏي ڏي. پنهنجي زندگي جوکم ۾ نه وجهه. مان اڳ ۾ ئي ڪافي لوڙهي چُڪي آهيان، پر هاڻي انهن زخمن تي وڌيڪ لوڻ نه ٻُرڪ.

ايڊيپس: توهان فڪر نه ڪريو. توهان جي ڪابه بي عزتي نه ٿيندي، ڀلي ته منهنجي ماءُ غلام ثابت ٿئي.

جوڪاسٽا: مون کي ٻُڌ مهرباني ڪري، ايئن نه ڪر ان معاملي کي اتي ئي ڇڏي ڏي ته بهتر آهي.

ايڊيپس: مان هاڻي ڪجهه به نه ٻڌندس. سچ کي ضرور پڌرو ڪرڻ گهرجي.

جوڪاسٽا: مان جيڪو چئي رهي آهيان سو رڳو اوهان جي ڀلي جي ڪري پئي چوان.

ايڊيپس: منهنجي ڀلي جي هاڻي ڪابه اهميت ناهي سو مان هاڻ هرگز نه مُڙندس.

جوڪاسٽا: تون هڪ ڀيانڪ ۽ موتمار غلطي ڪري رهيو آهين. ڪاش! توکي تنهنجي ڄمڻ بابت سچائي جي خبر نه پوي ها افسوس.

ايڊيپس: (ملازم کي حڪم ڏيندي) توهان مان هڪ وڃي ۽ ان ڌنار کي هتي حاضر ڪري. هِنَ عورت کي ڇڏي ڏيو. هيءَ پنهنجي شاهي هَٺَ ۾ ٻُڏل آهي.

جوڪاسٽا: هَئه تنهنجي بدقسمتي. هي منهنجا بس آخري لفظ هئا.

هُوءَ اِهي لفظ چئي ٻاهر هلي وڃي ٿي.

ڪوراگوز: شهزادِي ايئن اسان کي ڏک ۽ پِيڙاءُ ۾ ڇڏي ڇو ٻاهر هلي وئي. مون کي سندس خاموشيءَ مان ڪنهن ڀيانڪ واقعي ٿيڻ جي سُڌَ پئجي رهي آهي.

ايڊيپس: مان پنهنجي ڄمڻ جي راز جي باري ۾ ضرور ڄاڻندس، چاهي ڀلي مون کي بي حيائي ڇو نه ڏسڻي پوي، پر راڻي اِنَ سچائي کان ڊنل آهي، پر مان خوشقسمت ٻار آهيان، سچائي کي قبول ڪرڻ سان مون کي ڪابه شرمندگي نٿي ٿئي. قسمت منهنجي ماءُ آهي ۽ گذرندڙ مهينا منهنجا ڀائر آهن ۽ جنهن مون کي غربت ۽ اميري ۾ ڏٺو آهي، جيڪڏهن اهائي حقيقت آهي ته پوءِ مان اِنَ کي ڄاڻي خوش ڇو نه ٿيان.

…(هلندڙ)…