“شيڪسپئير” جي جڳ مشهور ڊرامي جوليس سيزر جو هڪ منظر آهي، سيزر سينيٽ ۾ اچي ٿو، سينيٽر هن تي ڇرن سان وار ڪن ٿا. ڦٽيل سيزر مڙي سينيٽرن ڏانهن ڏسي ٿو ۽ مرڻ ڪنڌي تي هن واتان ٽي لفظ نڪرن ٿا: يو ٽو بروٽس…!“ پروفيسر افضل آخري ڀيرو ليڪچر هال ۾ بيهي سئو کان مٿي شاگردن کي ليڪچر ڏيڻ لڳو. هن کي انگريزي جي ان عظيم شاعر ۽ ڊراما نويس سان ڄڻ عشق هو. هن لڳ ڀڳ ٽيهن سالن تائين شاگردن کي شيڪسپيئر جي المين کي سمجهائيندي ۽ انهن جي تشريح ڪندي گذاري ڇڏيا هئا، پر هن ٽيهن سالن ۾ هڪ ڳالهه عام ڏٺي هئي. هو جڏهن ليڪچر پورو ڪندو هو ته کيس لڳندو هو ڄڻ هن اهو ليڪچر ڀتين کي ٻڌايو هجي يا خالي ڪرسين کي ٻڌايو هجي يا بوتن کي ٻڌايو هجي. هن ٽيهن سالن ۾ اهڙو هڪ به شاگرد نه ڏٺو جنهن هٿ مٿي ڪري هن کان ڪو سوال ڪيو هجي. شاگردن جي اهڙي روش ڪري هن کي هڪ گهڻي وقت کان اهو احساس ٿيڻ لڳو هو ته هن جي ڳالهين ۾ ورجاءُ اچي چڪو آهي ۽ هو گهڻي وقت کان شاگردن کي ڪابه نئين ڳالهه ٻڌائي نه سگهيو آهي. جيتوڻيڪ هن ڪيترن ئي شاگردن جي ريسرچ پيپر لکڻ ۾ مدد ڪئي هئي. ان هوندي به اهو احساس هن کي ڏڪائي ويندو هو. ڪٿي نه ڪٿي اهو احساس ندامت ۾ بدلجڻ لڳو هئس. هو سدائين نئين علم ۽ نئين خيال جي ڳولا ۾ رهيو هو، پر وقت گذرڻ سان ڄڻ هو جمود جو شڪار بڻجي چڪو هو. ان جو هڪ ڪارڻ شاگردن سان ڀريل ڪلاس مان ڪو هڪ شاگرد به اهڙو نه هو جيڪو هٿ مٿي ڪري هن کان سوال پڇي.
