2001 کانپوءِ معنيٰ رڳو ويهن سالن جي عرصي ۾ آمريڪا 145 بلين ڊالر افغانستان تي (بي مقصد) امداد جي صورت ۾ خرچ به ڪري چڪو آهي، جنهن ۾ هنن پنهنجي وت کان وڌيڪ ڪوشش ڪئي هئي ته اهي افعانستان کي وري ٻيهر تعمير ڪندا. ڇو ته افغان حڪومتن ملڪ کي تباھ ڪري ڇڏيو هو ۽ هي ماڻهن ۾ رهي، حڪومت ڪري اتي خوشحالي آڻيندا ۽ عام فلاحي ۽ بهبود جا ڪم ڪندا ۽ برطانيا وانگي جو جڏهن به اهي دنيا جي ڪنهن به ملڪ تي حملو ڪري قابض به ٿيندا هئا يا انهن جي مٿان پنهنجو تسلط به قائم ڪندا هئا ته انهن ۾ تعليم، ترقي، مواصلات، صنعتن، زراعت (ڀلي پوءِ اهي ڪالونائيزيشن جي ٽرينڊ ۾ به هئا) ۾ ترقيون وٺرائيندا هئا ۽ ائين هي آمريڪي به پاڻ مڃائيندا، پر الٽو هنن ٻه چاپڙائپ ڪئي ۽ افعانستان کي ان نور کان به ڪڍي ڇڏين، مائيڪل ڪوجلمين (جيڪو سائوٿ ايشين جو واشنگٽن افيئرز جي لاءِ نمائندو آهي) ان جي رپورٽ جي مطابق يو ايس جي اسپيشل انسپيڪٽر جنرل فار افغانستان اهو ظاهر ڪيو آهي ته آمريڪا جي بي مقصد سيڙپڪاري ۽ ڊالرن جي انڌاڌنڌ بارش به افعانين جي حالتن کي سڌاري نه سگهيون، جنهن ايڏي وڏي سيڙپ ۾ به ڪجھ ٿي ناهي سگهيو، پر اتان جي ماڻهن ۾ رڳو انتشار پيدا ٿيندو رهيو آهي. ڇو ته آمريڪا جي ڪوشش ۾ اهو به هو ته هي افعانستان ۾ سيڪيورٽي فورسز جون حالتون صحيح ڪندا، انهن جي تربيت ڪندا، انهن جي دهشتگردن ۽ شدت پسنديءَ واري رجحان کي نيست ۽ نابود ڪندا، سولين گورنمينٽ جي سڀني ادارن ۾ بهتري آڻيندا، اتان جي معيشت بهتر ڪندا، اتان جي سول سوسائٽيءَ ۾ بهتري آڻيندا ۽ اتي اهڙي طرح گھڻو ڪجھ ڪري سگهندا. ڇو ته پينٽاگون سرڪار هن مهل تائين 837 بلين ڊالر هڻي چڪي آهي، جنهن ۾ هنن رڳو جنگي خرچ کاٻار هلايا آهن، ان دوران 2443 آمريڪي ٽروپس جا ماڻهو (فوجي) به مارجي چڪا آهن، 1144 الائيڊ فورسز جا ماڻهو به مارجي چڪا آهن ۽ 20666 آمريڪي فوجي زخمي به ٿي چڪا آهن، پر انهن کي ويھن سالن تائين اها خبر نه هئي ته ڪرڻو ڇا آهي، ان جنگ جو مقصد ڇا آهي ۽ 6600 هزار افغاني فوجي به انهن آمريڪي جهيڙن ۾ مارجي به چڪا آهن، 48 هزار افغاني شهري به مختلف بم ڌماڪن ۾، ڊرون حملن ۾ ۽ خودڪش ڌماڪن ۾ مارجي ويا آهن ۽ هيل تائين 75000 تائين افغاني شهري به زخمي ٿي چڪا آهن، پر ڪو کڙ تيل ناهي نڪتو، جو اهڙي سول وار جو آخر مقصد ڇا هو؟
هڪ طرف طالبان جيڪي آمريڪا کان به ڪنٽرول نه ٿيا وري ٻئي طرف 3 لک افغان فوج آهي، جنهن کان طالبان جي مٿان هڪ گولي نٿي هلي، پنجشير هجي ازبڪ، قازڪ، هزارا يا ترڪ قبيلا هجن، انهن جي مٿان جڏهن طالبان حملا ٿا ڪن ته جوابي ڪارروائي به اهي ٿا ڪن، پوءِ افغان 3 لک فوجون ڪهڙي مرض جي دوا آهن؟ (اها به حقيقت آهي ته جي جرمني پهرين مهاڀاري لڙائي ۾ نه هارائي ها ۽ آمريڪا ٻي مهاڀاري لڙائي ۾ سوڀارو نه ٿئي ها ته دنيا جي شڪل ٻي هجي ها. ڇو ته جاپان، جرمني، فرانس ۽ روس جون طاقتون گھڻيون هيون يا اهي ان مهل سلطنتِ عثمانيه جا همدرد هئا ۽ اينٽي آمريڪن به هئا ۽ ڪنهن به صورت هنن سان سهمت نه هوندا هئا)، پر هاڻي ته طالبان سي آءِ اي جون زبردست ڳوٽون آهن جيڪي جنهن مهل چاهين استعمال ڪري سگهن ٿا، انهن کي ڀلي گوانتانامو بي ۾ يا ابو غريب جهڙن جيلن ۾ ساڙين، پر اندر ئي اندر ڊالر به انهن طالبان کي ارسال ٿا ڪن ۽ سڄي دنيا مان همدرديون به طالبان جي حق ۾ حاصل ٿا ڪندا وتن يا 27 آگسٽ 2021 جي افغاني انقلاب دوران جوبائيڊن جي ولادي مير پيوٽن سان ملاقاتون، زي جنگپنگ کي فون به هڪ ڪنسپائريسي هئي يا ان دوران (يا سال 2021 جي آخر ۾) آسٽريليا جو فرانس جون آبدوز موٽائڻ يا سودو ڪينسل ڪرڻ به ان ڳالھ جي تنبيهه هئي ته آمريڪا هٿيارن جي ڊوڙ تيز ڪرڻ ٿو چاهي ته اوشنيا خطو به بمن گولن سان ٻري اٿي يا آسٽريليا به ايٽمي طاقت ٿي پوي، جو انگريز آبادي دنيا مان گھٽبي ٿي وڃي ۽ ٻيون قومون وڌنديون پيون وڃن ۽ انگريز دنيا جي آباديءَ جو 8 سيڪڙو وڃي رهيا آهن، تڏهن گورا ڪريسي ڪنهن کي مڃي ئي نٿي، نه ڪنهن کي سمجهن ٿا، پر دنيا جي 92 سيڪڙو آباديءَ تي ڪنٽرول ڪيو ويٺا آهن ۽ هنن کي اهو به خطرو آهي ته جي هي انهن سول جنگين ۾ جهڪا ٿيا يا انهن اهي چالون گھٽ يا ختم ڪيون ته اهي دنيا مان ئي ختم ٿي ويندا. ڇو ته دنيا جي آبادي ۾ وڏو حصو چين، روس، جرمن، عرب ۽ ڀارتي نسلن جو آهي.
تاريخ وري ورجائي ٿي، تاريخ وري اٿل ٿي کائي، جو 180 سال اڳ برطانيا به افغانستان تي حملو ڪيو هو جڏهن برطانيا جو اوج هو يا جڏهن برطانيا کي ناڪامي ٿي ته وري انهن 1878 ۾ ٻيهر افعانستان تي حملو ڪيو، معنيٰ افغانستان اندر حملن ۽ جوابن جي تاريخ پراڻي آهي، وري فلپائن ۾ 1899 کان 1902 تائين آمريڪا جنگ وڙهي، پر هارائي ويا ۽ ان جنگ تي “رِڊِيارِڊ ڪِپِلنِگ” جو هڪڙو نظم “وائيٽ مَينز بَرڊَن” تعريف جوڳو آهي جيڪو 1899 ۾ ڇپيو هو، جنهن ۾ هن آمريڪا کي تنبيهه ڪئي هئي ته هنن کي ناڪاميءَ جو منهن ڏسڻو پوندو ۽ ٿيو به ايئن يا جان ايف ڪينيڊي وانگي بائيڊن کي سڄي رات پريشان نٿو ٿيڻو پوي جو ڪينيڊيءَ جي زال “جَيڪي” جي مطابق ويٽنام مان جنگي ناڪاميءَ جي ڪري “ڪينيڊي” سڄي سڄي رات ٽيبل تي مٿو رکي سوچيندي سوچيندي سمهي پوندو هو، پر بائيڊن کڻي ايترو پريشان ناهي (پر آهي ضرور) جو سڄو بار هنن جي مٿان آهي يا وري افغاني صورتحال ۾ آمريڪي ڪنهن ڳالھ جو ذمو به نٿا کڻن (جي کڻن ٿا ته حرفتون نٿيون هلن) معنيٰ جيڪي ٽرمپ جي دور ۾ دهشتگرد هئا جن جي ڪري پاڪستان ٽيررسٽ فائنانسنگ جي ڪري گري لسٽ مان ذري گھٽ بليڪ لسٽ ٿيڻ وارو هو (پر هاڻي بچي ويو) پوءِ اها ٻه چاپڙائپ ڇو؟ اها ڳالھ جي هي ويھ سال پهرين ڪن ها، ويھ سال پهرين جي انهن طالبان کي فيڪٽريون، صنعتون، اسڪول، ڪاليج، يونيورسٽيون، فلاحي ادارا، ڪمپينون، ناڻي جي بهتريءَ جا قدم ڏسيا وڃن ها ته هي گھٽ ۾ گھٽ خطي جي ترقي جا سبب به بڻجن ها. ڇو ته جيستائين اهي پاڙي وارا ملڪ ترقي نه ڪندا تيستائين اسان به ترقي نه ڪري سگهنداسين. ڇو ته هر پنجين ڏهين سال افغانستان يا ڪشمير ۾ اهڙيون جنگي حالتون اڀرن ٿيون جن جي ڪري سڄو بار اسان جي مٿان ٿي ٿو پئي، مثال طور: عمران خان 76 هين يو اين او جي اجلاس ۾ آن لائين شريڪ ٿي افغانين جي حالت تي ڳالهائي ويٺو، حالانڪه آمريڪا هر دفعي وانگي هاڻي به ڌر ٿيڻ ٿو گهري ته جيئن جنگ مچي، (آمريڪا ته ملڪن کي ٽوڙي، مروڙي، گهرو جنگين ۾ ڦاسائي، هٿيارن جي ڪاروبار ۾ اڙائي پنهنجو تسلط ۽ هٿيارن جو کَپُ قائم رکڻ ٿو چاهي) ڇو ته بائيڊن اختياريون طالبان واري انقلاب دوران تقريبن 124000 ڦاٿل ويچارن افغانين کي ڪڍي پئي سگهيون يا آمريڪا وٽ ايترا ذريعا ته هئا (پر نيت نه هئن) ته اهي ماڻهن کي جهازن جي ذريعي يا روڊ رستي ڪڍن ها (پر ڊرون حملن جو رستو جو هموار ڪرڻو هئن جو 26 آگسٽ 2021 تي هڪ حملي ۾ 13 آمريڪي فوجي مارجي ويا وري بدلي ۾ ڊرون حملو ڪري آمريڪا 170 افغاني ماري وڌا، پوءِ اهي ڪير هئا جن خودڪش حملو ڪيو، طالبان يا غير طالبان).
اها به حقيقت آهي ته هاڻوڪي خوفناڪ انقلابي صورتحال ۾ آمريڪا وارا سڀ ڪجھ ڪري پئي سگهيا ۽ انهن ڦاٿل غير ملڪين ۽ ديسي ماڻهن کي آگسٽ 2021 واري انقلاب دوران آرام سان ڪڍي پئي سگهيا جيڪي طالبان جي اوچتي انقلاب کانپوءِ ڦاسي پيا هئا، يا اڙجي پيا هئا، ڇو ته انقلاب جي اهڙين هنگامي حالتن ماڻهن جون متيون منجهائي ڇڏيون هيون، ماڻهن جو وايون بتال ٿي ويون هيون ۽ انهن افغاني ماڻهن کي اسلامي انقلاب ۽ طالبان جي افعالن جي خبر ته هئي ته اهي جي اقتدار ۾ ايندا، يا جڏهن انهن جي ڪنٽرول ۾ افغانستان آيو ته اهي ڪهڙا ترقيءَ جا سورج اڀاريندا، ڪهڙي علم، عقل، انقلاب، ايجاد، سائنس ۽ جدت جون ڳالهيون ڪندا، ماڻهن کي اها سڀ سُڌ پهرين کان هئي يا ائين نه هو ته اهڙا انقلاب ڀلا ايران ۾ به ته آيا هئا، انهن وٽ اهڙي صورتحال نه هئي جو انهن هٿيارن جي زور تي ماڻهن کي قائل ڪيو هجي، يا لڪي ڇپي ڀلي انهن ماڻهن جا مائينڊ سيٽ بدلايا به هجن، لڪ ڇپ ۾ مهم جوئي هلائيندا رهيا هجن، پر جڏهن انقلاب جو گهڙيون آيون ته ڀاڄ نه پئي هئي، جو سڀ جا سڀ ماڻهو ملڪ ڇڏي ڀڄي نڪتا هئا. انهن پهرين ماڻهن ۾ اهڙي ڳالھ پختي ڪئي هئي جو اهي انهن جو ساٿ ڏين، ساڳي ڳالھ طالبان کي به ڪرڻ کپندي هئي، اها ٻي ڳالھ آهي ته ايراني انقلاب ۾ 12000 مخالفن کي جيل به موڪليو ويو هو ۽ ڦاهين تي به چاڙهيو ويو هو، اروانڊ ابراهاميان جي ريسرچ (جيڪا هن 1999 ۾ برڪلي يونيورسٽي آف ڪيليفورنيا جي طرفان شايع به ڪرائي هئي) جي مطابق رڳو تهران ۾ 2781 ماڻهو مارجي ويا هئا، پر 1979 واري ان انقلاب جون راهون 1953 کان ئي هموار ڪيون ويون هيون ۽ تڏهن کان وٺي هنن شاھ محمد رضا پهلويءَ جي حڪومت ۾ ئي پنهنجا پير پختيا ڪيا هئا، وري 1980 ۾ انور سادات جو مصر ۾ انقلاب به تعريف جوڳو آهي، يعني پهرين ماڻهن ۾ پاڙون پختيون ڪجن پوءِ نعرو هڻجي، يا اها ٻي ڳالھ آهي ته اسان وٽ ايندڙ ويندڙ حڪمرانن وانگي رڳو تختا اونڌا ڪرڻا هوندا اٿن ٻيو انقلاب معنيٰ ڌوڙ.