“زال ته لکن ۾ هڪڙي، مهل تي مڙسن کان وڌ مڙس ماڻهو بس ڏاڙهين جو مٽ خالي ڪا نه موٽائيندي” (سج ٻه پاڇا، صه 68 ۽ 69).
هيءُ هڪ وڻندڙ ڪتاب آهي جنهن ۾ سنڌي سماج جي هيٺين ۽ وچولي طبقي جي گهرو حالتن جا عڪس آهن.
جيجي زرينا سياست ۾ حصو ورتو هوءَ هڪ بهادر عورت هئي سندس نياڻي اختر بلوچ سنڌ جي اها پهرين باشعور نياڻي شمار ٿئي ٿي جنهن ووٽن جون لسٽون سنڌي ٻوليءَ ۾ شايع نه ٿيڻ تي ۽ سنڌي شاگردن سان ٿيل عقوبتن خلاف آواز اٿاريو ۽ سنڌ دشمن ڪمشنر حيدرآباد مسرور حسن جي رويي خلاف ويٺل هڙتال تي هن نياڻيءَ کي وڏي پوليس اٽالي سان گرفتار ڪري جيل ۾ وڌو ويو جو سنڌ جي سياسي تاريخ جو اهم واقعو آهي. اختر بلوچ جيل ۾ پنهنجو وقت سجايو ڪندي “قيدياڻيءَ جي ڊائري” عنوان سان ڊائري لکي جنهن ۾ جيجي زرينا جا کيس همٿائڻ ۽ حوصلي ڏيارڻ وارا شاندار خط موجود آهن (جنهن جو تفصيلي ذڪر مون پنهنجي پي ايڇ ڊي جي مقالي سنڌي نثر جي تاريخ ۾ عورتن جو حصو ۾ ڪيو آهي) انهن خطن ۾ هڪ ماءُ جي ممتا آهي ته سنڌ جي صدا آهي هڪ سجاڳ سياسي خاتون جو احتجاج رڪارڊ ٿيل آهي ته اختر کي پنهنجي عزم تي اٽل رهڻ جي تلقين آهي زرينا بلوچ “جيجي” جي نالي سان سنڌي قوم ۾ سڃاتي ويندڙ هڪ قربائتي عورت رهي پنهنجي ساهيڙين سان، مٽن مائٽن سان، اولاد سان ۽ ريڊيو جي هر ڪم ڪندڙ سان سندس سڀاءُ مهربانيءَ وارو هوندو هو. هن موسيقيءَ جي ميدان ۾ 1960ع ۾ قدم رکيو راڳ جي سکيا محمد جمن کان ورتائين سندس پهريون رڪارڊ زمان شاھ جي ڪافي “عمر آهيان اُڪنڊي ويڙهچن لاءِ” جي ڪاميابيءَ بعد هوءَ تيزيءَ سان فن جي دنيا ۾ مقبوليت حاصل ڪندي وئي لوڪ گيت ۽ سهرا ڳائڻ ۾ سندس ڪوبه ثاني نه هو. سندس ايوارڊ يافته ٽي وي ڊرامي “دنگيءَ منجھ دريا” ۾ ليکڪ علي بابا خاص سندس لاءِ هڪ ٽائيٽل گيت لکيو “اُترڙو ٿو لڳي” جو تمام گهڻو مقبول ٿيو. ان کانسواءِ سندس ڳايل لوڪ گيتن ۽ قومي شاعريءَ ۾ ڪيترائي گيت آهن جيئن “جيئي سنڌ جام محبت پيئي سنڌ” (حيدر بخش جتوئي) “مان توکي گيت ڏيان او ڌرتي تون مون کي زنجير وجهين” (شيخ اياز) “او ڪاڪ ڌڻي” (فتاح ملڪ) “جنگ جنگ آ” (ابراهيم منشي) “جهان کي ڏيو مبارڪون”، (رسول بخش پليجو) ته لوڪ گيتن ۾ “مور ٿو ٽلي”، “ڇلڙو ڪري پيو کوھ ۾”، “راڻا جي رجپوت”، “راڻل گهوٽ گهوريئين نوٽ” ۽ ٻيا آهن. زرينا بلوچ جون خدمتون ريڊيو پاڪستان حيدرآباد ۽ ٽيليويزن جي لاءِ لازوال آهن. کيس سندس انهيءَ ڪم تي حياتيءَ ۾ ئي وڏي مڃتا ملي انيڪ ايوارڊن سان نوازيو ويو. سنڌ جي هر قومي ڪارڪن توڻي عوام کي جيجي زرينا لاءِ وڏي عزت آهي. سندس باري ۾ نصير مرزا ڪتاب “جيجي” عنوان سان ترتيب ڏنو، جو سندس فن ۽ شخصيت کي سهڻي ڀيٽا آهي.
25 آڪٽوبر 2005ع تي 71 سالن جي عمر ۾ بيماريءَ سبب جيجيءَ جي وفات ٿي آهي سندس فن هميشه قائم رهندو.