ڪجهه وقت کان چيو پئي ويو ته ٽين عالمي جنگ فلسطين جي طرفان روس، ايران، اتر ڪوريا، ڪيوبا، برازيل، شام، لبنان جي حزب الله ۽ يمن جا حوثي وڙهندا ۽ چين اڻ ڌريو رهندو. اسرائيل جي طرفان آمريڪا، برطانيا، جاپان، سعودي عرب، عمان، متحده عرب امارات، بحرين، اردن ۽ پاڪستان وڙهندا ۽ يورپي يونين اڻ ڌري رهندي، پر جنگ ڪڏهن به مذهب ناهي پڇندي. تازو آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ پنهنجي بيان ۾ چيو آهي ته ٽين عالمي جنگ ملتوي ڪئي وئي آهي. ٽرمپ دعويٰ ڪئي ته جيڪڏهن ڪملا هيرس ڪامياب ٿئي ها ته هڪ سال اندر ٽين عالمي جنگ شروع ٿي وڃي ها. ٽرمپ موجب وچ اوڀر ۽ يوڪرين ۾ جاري ڇڪتاڻ سبب ٽين عالمي جنگ لڳي سگهي ٿي. دنيا ۾ جنگين جي خاتمي ۽ امن جي بحالي لاءِ پنهنجي ڪوششن جو حوالو ڏيندي ٽرمپ چيو ته هو معصوم زندگين کي وڃايل ڏسڻ نٿو چاهي. آمريڪي صدر اهو به چيو ته مان دنيا ۾ جنگبندي جي تڪرار کي حل ڪرڻ ۽ ڌرتيءَ کي امن ڏانهن آڻڻ لاءِ تيزي سان اڳتي وڌي رهيو آهيان، ڇو ته مان امن جو خواهشمند آهيان. ٽين جنگ مان ڪنهن کي به فائدو نه ٿيندو ۽ اسان ان جي ويجهو آهيون. جيڪڏهن بائيڊن انتظاميه ٻئي سال اقتدار ۾ رهي ها ته اسان شايد ٽين عالمي جنگ ۾ داخل ٿي چڪا هجون ها. آمريڪي صدر روس ۽ يوڪرين وچ ۾ جنگ روڪڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي ۽ لڳي ٿو ته يوڪرين ۾ جنگ جلد ختم ٿي ويندي. وچ اوڀر جي صورتحال تمام خراب آهي ۽ جيڪڏهن بهتري نه آئي ته ٽين عالمي جنگ شروع ٿي سگهي ٿي. غزه ۾ اڃا تائين امن نه آيو آهي ۽ خدشو آهي ته اهو ڪجهه وقت ٿيندو. افراتفري ٻيهر ڦهلائڻ جو مقصد ڪجهه ٻيو به ٿي سگهي ٿو. ايران وچ اوڀر ۾ موجود آهي ۽ تهران واشنگٽن جا لاڳاپا سٺا ناهن. هاڻي سوال اهو به پيدا ٿئي ٿو ته ٽرمپ جي چوڻ موجب ته جنگ جو خطرو ٽري ويو آهي ته پوءِ ڇا اهو مستقبل ۾ شروع نه ٿيندو؟ ڪي طاقتون آمريڪا جي هٿان ڪنٽرول نٿيون ڪري سگهن، جيڪڏهن اهي جنگ طرف وڌڻ شروع ڪن ته واشنگٽن ڪهڙو رد عمل ظاهر ڪندو؟ اسرائيل پڻ بار بار سرحدن کي وڌائڻ جو عزم ڪيو آهي ۽ گريٽر اسرائيل جو نقشو شيئر ڪيو آهي. هي نقشو ڏيکاري ٿو ته اسرائيل اڳتي ڏسي رهيو آهي. جيڪڏهن اسرائيل ٻين علائقن ڏانهن هليو ويو ته اُتي مزاحمت ٿيڻ ناگزير آهي ۽ اها مزاحمت ٽين عالمي جنگ جو اڳڀرو ميدان ثابت ٿي سگهي ٿي. ٽرمپ جو غزه جي قبضي تان هٿ کڻڻ جو اشارو پڻ سامهون آيو آهي مصر ۽ اردن جي عدم تعاون سبب آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ غزه تي قبضي واري منصوبي کان پوئتي هٽڻ شروع ڪيو. آمريڪي ميڊيا کي انٽرويو ڏيندي آمريڪي صدر غزه تي آمريڪي قبضي ۽ 2 لک فلسطينين کي جبري بي دخل ڪرڻ واري تڪراري منصوبي تان هٿ کڻڻ جو اشارو ڏنو آهي. هن دعويٰ ڪئي ته هو مصر ۽ اردن کي فلسطين کي قبول ڪرڻ لاءِ قائل ڪندو، پر هن اهو به اعتراف ڪيو ته اهو ممڪن نه هو، ڇاڪاڻ ته مصر ۽ اردن مڪمل طور تي تعاون ڪرڻ کان انڪار ڪيو. آمريڪي صدر موجب آمريڪا مصر ۽ اردن کي هر سال اربين ڊالر ڏئي ٿو، ان باوجود هنن انڪار ڪيو آهي، جيڪو حيران ڪندڙ ڳالهه آهي. ڊونلڊ ٽرمپ جو چوڻ آهي ته هو ان منصوبي تي عمل نه ڪندو، پر رڳو ان جي تجويز ڪري رهيو آهي. واضح رهي ته هلندڙ مهيني جي شروعات ۾ آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ غزه تي آمريڪي قبضي ۽ تباهه ٿيل ميري ٽائم انڪليو جي فلسطيني آبادي کي بي گهر ڪرڻ جي حمايت ڪئي هئي. سندس چوڻ هو ته مصر ۽ اردن کي بي گهر ٿيل فلسطينين کي قبول ڪرڻ لاءِ قائل ڪنداسين، پر ائين نه ٿي سگهيو آهي. جڏهن ته روس به ٻين علائقن ڏانهن رخ ڪري سگهي ٿو، جنهن ڪري يورپي يونين جي سيڪيورٽي کي خطرو محسوس ٿي رهيو آهي. جيڪڏهن ائين ٿيو ته رد عمل جي طور تي وڏيون طاقتون ان جو مقابلو ڪرڻ لاءِ تيار ٿي وينديون. جيڪڏهن ٽين عالمي جنگ کي روڪڻو آهي ته ڪجهه طاقتن کي طاقت جي طور تي روڪڻ گهرجي. هاڻي اهو به ڏسڻو آهي ته ڇا ٽين عالمي جنگ رڳو وچ اوڀر ۾ ئي ڇڙي ويندي يا ڪو ٻيو خطو به ان جو ميدان ثابت ٿي سگهي ٿو. جيڪڏهن وچ اوڀر ۾ امن آهي ته ٻين علائقن ۾ جيڪو تڪرار موجود آهن اهي تڪرار ڪيئن حل ٿي سگهن ٿا؟ مثال طور: تائيوان به ٽين عالمي جنگ جو سبب بڻجي سگهي ٿو. چين دعويٰ ڪري ٿو ته تائيوان ان جو هڪ حصو آهي ۽ ان تي قبضو ڪرڻ جون ڪوششون جاري آهن ۽ چين جون ڪوششون اڃان به جاري آهن ته ان مسئلي تي ٽين عالمي جنگ به شروع ٿي سگهي ٿي. تائيوان جي مسئلي تي ٽين عالمي جنگ به شروع ٿي سگهي ٿي جيڪڏهن آمريڪا يا ڪا ٻي رياست تائيوان ۾ دلچسپي وٺڻ شروع ڪري. جيڪڏهن چين تائيوان تي قبضو ڪرڻ لاءِ ڪا سرگرمي ڏيکاري ٿو ته آمريڪا يا ڪا ٻي رياست تائيوان جي مدد ڪري سگهي ٿي. تائيوان مقام جي لحاظ کان هڪ بهترين پوزيشن ۾ آهي ۽ اها بهتر پوزيشن ڪيترن ئي ملڪن جي مفادن ۾ آهي. چين ۽ آمريڪا جا لاڳاپا تائيوان جي معاملي تي ڇڪتاڻ جو شڪار آهن. ان کان علاوه ٻيا به ڪيترائي علائقا مختلف قسم جي تڪرارن ۾ ملوث آهن. ڪشمير مسئلو به پاڪستان ۽ ڀارت وچ ۾ سنگين مسئلو بڻجي چڪو آهي. ٻئي ملڪ ان مسئلي تي جنگ به وڙهي سگهن ٿا ۽ ٻنهي رياستن وٽ ايٽمي توانائي آهي، اها جنگ ايٽمي جنگ ۾ تبديل ٿي سگهي ٿي. هندستان جي برصغير ۾ وڙهڻ واري جنگ جو دائرو ٻين ملڪن تائين پکڙجي سگهي ٿو ۽ اهڙي طرح ٽين عالمي جنگ شروع ٿي سگهي ٿي. پاڪستان ۽ ڀارت وچ ۾ دريائن جو پاڻي به جنگ جو سبب بڻجي سگهي ٿو، ڇاڪاڻ ته دريائن جي ڪري پاڪستان ۽ ڀارت وچ ۾ ڇڪتاڻ وڌي رهي آهي. ٻيون دشمنيون به انهن ٻن ايٽمي رياستن کي جنگ ڏانهن ڌڪي سگهن ٿيون. عالمي برادري کي ان طرف سنجيدگيءَ سان ڌيان ڏيڻ گهرجي ته جيئن ايٽمي طاقت رکندڙ اهي رياستون هڪ ٻئي سان الجھي نه وڃن. تازو ئي ڀارت ۽ آمريڪا وچ ۾ ڪجهه فوجي معاهدا ٿيا آهن ۽ پاڪستان انهن معاهدن کي پنهنجي سالميت لاءِ خطرو سمجهي ٿو ۽ ان تي واضح احتجاج ڪيو آهي. اهڙي طرح ڪيترن ئي ملڪن جا پاڻ ۾ اختلاف ۽ ٽڪراءُ آهن، اهي تڪرار ۽ اختلاف ٽين عالمي جنگ شروع ڪري سگهن ٿا۔ جيڪڏهن ٽين عالمي جنگ ڇڙي ته ڪيترن ئي انساني آبادي جي موت جو سبب بڻجندي. جديد هٿيارن جو استعمال تمام ٿوري وقت ۾ وڌيڪ تباهي آڻيندو. امڪان اهو آهي ته ايٽمي توانائي استعمال ڪرڻ جي باوجود تباهي جي حد جو اندازو لڳائي نٿو سگهجي. دنيا هن کان اڳ ٻه وڏيون جنگيون ڏٺيون آهن، هر ڀيري وڏي تباهي آئي، اڳي آبادي گهٽ هئي ۽ هٿيار جديد دور جي هٿيارن جي مقابلي ۾ جديد نه هئا، تڏهن به دنيا کي تباهي ڏسڻي هئي. هاڻي جڏهن ته آبادي تمام گهڻي وڌي وئي آهي ۽ جديد هٿيار موجود آهن، جنگ جي صورت ۾ هڪ پل ۾ اربين ماڻهو مري سگهن ٿا. نه رڳو انسان مرندا، پر جانور به مري ويندا. زمين جو گهڻو حصو تباهه ٿي ويندو ۽ رهائشي عمارتون پڻ ملبي بڻجي وينديون. ھاڻ وري ٽين عالمي جنگ ڪرائڻ لاءِ دنيا جا حاڪم لاتعداد نيو ڪليئر بمن سان پنھنجا گودام ڀري چڪا آھن. اھي نيو ڪليئر ھٿيار ايڏا ته خطرناڪ آھن جو انھن جي استعمال سان نه صرف سموري انسان ذات مري سگهي ٿي، بلڪه زمين جو ھي گولو چنڊ سان ٽڪرائجي پاش پاش ٿي سگهي ٿو. ياد رکڻ گهرجي ته پھرين عالمي جنگ فقط ھڪ ماڻهوءَ جي قتل سبب شروع ڪئي وئي. ٻي عالمي جنگ لاءِ ساڳيءَ ريت ڪوڙا ۽ ھٿ ٺوڪيا سبب ڄاڻايا ويا. ھاڻ ٽين عالمي جنگ لاءِ يوڪرين جي ڪھاڻي ڪم آڻي سگهجي ٿي ان ڪري وڏي تباهي کان بچڻ لاءِ ضروري آهي ته ٽين عالمي جنگ واري سوچ کي ختم ڪيو وڃي. ڇو ته ڪمزور ملڪ عالمي جنگ ۾ پنهنجو وجود برقرار رکي نه سگهندا. بظاهر حالتون ٽين عالمي جنگ لاءِ سازگار ٿي رهيون آهن، پر ان کي روڪي سگهجي ٿو. عالمي برادري کي گهرجي ته مختلف ملڪن جا اهي تڪرار حل ڪرڻ جي ڪوشش ڪن. جنگ هر مسئلي جو حل ناهي، ڪيترن ئي مسئلن کي ڳالهين ذريعي حل ڪري سگهجي ٿو. ٽين عالمي جنگ شروع ٿيڻ ۽ ختم ٿيڻ وقت، ڌرتيءَ تي تمام ٿورا انسان رهجي ويندا ۽ انهن مان اڪثر بچيل زندگي جي ڊوڙ ۾ ٻيهر شامل ٿيڻ جي قابل نه هوندا. ٽين عالمي جنگ جي خاتمي کان پوءِ بچيل انسان وڏي تباهي ڏسندا. ان ڪري امن لاءِ هر ڪنهن کي ڪوششون ڪرڻ گهرجن، خاص ڪري وڏين ائٽمي طاقتن کي امن جي بحالي لاءِ خاص قدم کڻڻ گهرجن.
