پاڪستان ۽ آمريڪا جي اقتصادي ۽ سفارتي پارٽنرشپ

قومن جي وچ ۾ لاڳاپا ڪنهن معاهدي يا دستاويزي تعلقات کان گهڻو وڌيڪ هوندا آهن. اهي لاڳاپا تاريخي تناظر، جاگرافيائي حيثيت ۽ وجودي ضرورتن جي اهڃاڻ هوندا آهن. پاڪستان ۽ آمريڪا جي وچ ۾ جيڪي تعلقات آهن، اهي صرف سياسي يا اقتصادي مفادن تائين محدود ناهن، بلڪه اهو هڪ اهڙو پيچيده ۽ گهڻ رخو رشتو آهي جيڪو ڪيترن ئي قدرن، موقعن ۽ چئلينجن جي پرت ۾ ويڙهيل آهي، هن پارٽنرشپ کي گھري نظر سان ڏسڻ لاءِ ضروري آهي ته اسان تاريخ ۽ موجوده حالتن ۾ لاڳاپن جي اڀياس سان گڏ عالمي نظام جي بناوٽ ۽ قومي خود مختياري جي اهميت کي سمجهون.

اقتصاديات، انساني تهذيب جي ترقيءَ جو بنيادي عنصر رهي آهي. پاڪستان ۽ آمريڪا جي وچ ۾ اقتصادي شراڪت دنيائي واپار جي ان اصول تي بيٺل آهي، جتي ضرورتن ۽ صلاحيتن جو ميلاپ ٿيندو آهي. آمريڪا پنهنجي ٽيڪنالاجي ۽ سرمائي جي طاقت سان، عالمي معاشي نظام ۾ هڪ اهم حيثيت رکي ٿو. جڏهن ته پاڪستان پنهنجي جاگرافيائي حيثيت، انساني وسيلن ۽ شاندار ثقافتي ورثي جي ذريعي هڪ منفرد حيثيت حاصل ڪري ٿو. هن لاڳاپي ۾ پاڪستان آمريڪا کي اعليٰ معيار جا ٽيڪسٽائل ۽ زرعي پيداواري سامان مهيا ڪري ٿو، جڏهن ته آمريڪا پاڪستان جي ترقيءَ لاءِ ٽيڪنالاجي ۽ تعليمي موقعا فراهم ڪري ٿو.

جيڪڏهن آمريڪا پاڪستان ۾ توانائيءَ جي سيڙپ ڪري ٿو ته اهو رڳو پاڪستان جي ترقيءَ لاءِ ناهي، بلڪه عالمي استحڪام جي خواهش جو اظهار آهي. ان ڪري، اها اقتصادي پارٽنرشپ ان ڳالهه جو ثبوت آهي ته قومون هڪ ٻئي سان ڪيتري حد تائين ڳنڍيل آهن ۽ ڪهڙي ريت هڪ جي خوشحالي ٻئي جي مضبوطيءَ جو سبب بڻجي سگهي ٿي.

پاڪستان جي جاگرافيائي بيهڪ کي غور سان ڏسجي ته اها دنيا جي ان “نظرياتي مرڪز” وانگر آهي، جتي مختلف تهذيبون، واپاري رستا ۽ عالمي مفاد پاڻ ۾ ٽڪرايا ۽ مليا آهن. وچ ايشيا، ڏکڻ ايشيا ۽ وچ اوڀر جي وچ ۾ واقع پاڪستان هڪ “دروازي” جي حيثيت رکي ٿو، جيڪو نه صرف معاشي مفادن، پر علائقائي امن ۽ استحڪام لاءِ به ضروري آهي.

هن حقيقت کي تسليم ڪرڻ ضروري آهي ته تاريخي طور وڏيون قومون ۽ سلطنتون هميشه انهن علائقن تي ڌيان ڏينديون رهيون آهن جيڪي رڳو اقتصادي لحاظ سان اهميت رکن ٿيون. پاڪستان جيڪو هڪ اهم رستي تي واقع آهي، آمريڪا ۽ ٻين عالمي طاقتن لاءِ نه صرف هڪ اتحادي، پر هڪ لازمي ساٿي آهي. ان ڪري آمريڪا لاءِ پاڪستان کي نظرانداز ڪرڻ پنهنجن عالمي مفادن کي نظرانداز ڪرڻ جي برابر آهي.

دهشتگرديءَ خلاف جنگ ۾ پاڪستان جي قربانين جو جائزو وٺجي ته اهو واضح ٿئي ٿو ته قومون صرف زمين جي ٽڪرن سان نه، پر انهن قدرن ۽ مقصدن سان مضبوط ٿين ٿيون، جيڪي انهن جي وجود کي جواز فراهم ڪن ٿيون. پاڪستان جون قربانيون انساني وجود جي ان اخلاقي اصول تي ٻڌل آهن، جتي حق ۽ انصاف جي ڳولا ۾ انساني زندگيون وقف ٿينديون آهن.

پاڪستان جي شهيدن جون قربانيون هڪ اهڙي انساني اخلاقيات جي نمائندگي ڪن ٿيون، جتي فردن جو مفاد گڏيل انسانيت جي بقا تي قربان ڪيو ويندو آهي. دنيا کي ان ڳالهه تي غور ڪرڻ گهرجي ته پاڪستان دهشتگردي خلاف جنگ ۾ هڪ اخلاقي ذميواري نڀائي رهيو آهي جيڪو رڳو پاڪستان جي نه، پر عالمي امن ۽ انساني ڀلائيءَ جو سوال آهي.

پاڪستان ۽ آمريڪا جي دوستيءَ کي مضبوط ڪرڻ لاءِ ضروري آهي ته ٻنهي قومن جي قيادت کي سمجهجي جيڪو رشتن جي تعمير ۽ بقا جو بنياد آهي. اهو صرف گڏيل مفادن تائين محدود نه هجڻ گهرجي، بلڪه هڪ گڏيل خواب ڏانهن وڌڻ جي خواهش کي ظاهر ڪرڻ گهرجي، جتي سڀني قومن کي هڪ جهڙن موقعن، خوشحالي ۽ امن جي ضمانت ملي.

انهيءَ لاءِ پاڪستان ۽ آمريڪا کي گڏيل شروعاتون، ٽيڪنالاجي جي منتقلي ۽ ثقافتي مٽاسٽا کي فروغ ڏيڻو پوندو. هڪ مضبوط، محفوظ ۽ خوشحال پاڪستان نه صرف علائقائي استحڪام لاءِ، پر عالمي امن لاءِ به اهم آهي. قومون هڪ “انساني وجود” جو حصو آهن جتي هڪ جي خوشحالي ٻئي جي ترقيءَ لاءِ ضروري آهي.

پاڪستان ۽ آمريڪا جي لاڳاپن کي هڪ سفارتي يا اقتصادي معاهدي کان وڌيڪ هڪ وجودي ڪهاڻي سمجهڻ گهرجي. اها ڪهاڻي ان ڳالهه جي آهي ته ڪيئن ٻه قومون پنهنجي حالتن، تاريخن ۽ ضرورتن کي سمجهي هڪ ٻئي لاءِ هڪ ڀرپور ساٿي بڻجي سگهن ٿيون. اها سنگت رڳو موجوده مفادن جو نتيجو ناهي، بلڪه انساني تاريخ جي ان تسلسل جو هڪ اهم ڪڙو آهي جيڪو گڏيل مقصدن ۽ عالمي خوشحاليءَ ڏانهن سفر جي نشاندهي ڪري ٿو.